Theo dõi phần 1 của bài viết tại đây.
Không có yếu tố nguy cơ nào là mới. Từ lâu, người dân sống trong rừng đã là nhóm chính bị ảnh hưởng bởi bệnh sốt rét ở Đông Nam Á. Các khu định cư đông đúc luôn tiềm ẩn nguy cơ lây lan các bệnh đường hô hấp như lao. Làn sóng di cư mới cũng kéo theo sự gia tăng của công việc mại dâm, làm tăng nguy cơ mắc các bệnh lây truyền qua đường tình dục, bao gồm cả HIV.
Biến đổi khí hậu ảnh hưởng đến tốc độ và quy mô của những biến đổi này. Ngày càng nhiều người mắc bệnh trong thời gian ngắn hơn, tạo ra áp lực lớn lên các hệ thống y tế và cộng đồng, đẩy chúng đến bờ vực sụp đổ khi nhiều yếu tố rủi ro chồng chéo lên nhau.
Trong những bối cảnh khác nhau, biến đổi khí hậu sẽ đặt ra những thách thức khác nhau. Dòng di cư mới có thể làm gia tăng tình trạng gián đoạn điều trị cho bệnh nhân HIV và lao. Suy dinh dưỡng do mất an ninh lương thực sẽ làm suy yếu sức khỏe cộng đồng, làm gia tăng nguy cơ bùng phát bệnh lao. Thậm chí, một số tác nhân gây bệnh có thể quay trở lại các khu vực mà chúng từng bị loại bỏ.
Ảnh: Dòng di cư đến các khu định cư đông đúc làm tăng nguy cơ bùng phát bệnh lao
Mối liên hệ phức tạp giữa biến đổi khí hậu và sức khỏe nhấn mạnh sự cấp bách của những hành động phối hợp và toàn diện—từ các chính sách giảm thiểu và thích ứng, đến việc đảm bảo nguồn tài chính đủ mạnh và tập trung vào những nhóm dân cư dễ bị tổn thương nhất. Hiện tại, chưa đến 0,5% nguồn tài chính khí hậu đa phương được phân bổ cho y tế, và điều này cần phải thay đổi. Các quốc gia giàu có phải cung cấp một lộ trình minh bạch để đáp ứng các cam kết khí hậu lâu dài của họ—bao gồm khoản hỗ trợ 100 tỷ USD mỗi năm và việc tăng cường tài trợ cho các chính sách thích ứng vào năm 2025.
Dù vậy, vẫn còn hy vọng. Các quỹ y tế đa phương như Unitaid và Quỹ Toàn cầu đang tích cực lồng ghép biến đổi khí hậu vào chiến lược và chính sách của họ. Quỹ Toàn cầu hiện là một trong những tổ chức y tế toàn cầu tiên phong trong việc ứng phó với tác động của biến đổi khí hậu, đồng thời triển khai các chương trình y tế tại những quốc gia chịu ảnh hưởng nặng nề nhất. Trong giai đoạn 2023-2025, 71% khoản đầu tư mới của quỹ—tương đương khoảng 9 tỷ USD—sẽ được phân bổ cho 50 quốc gia dễ bị tổn thương nhất trước biến đổi khí hậu. Những nguồn lực bổ sung này sẽ đóng vai trò quan trọng trong việc giúp các hệ thống y tế nâng cao khả năng chống chịu trước những gánh nặng ngày càng gia tăng.
Tuy nhiên, trong khuôn khổ nguồn lực hiện có, những gì chúng ta có thể làm vẫn còn hạn chế. Để tiếp tục ứng phó với các dịch bệnh hiện tại và chuẩn bị cho những mối đe dọa trong tương lai, chúng ta cần thêm nguồn lực. Sự chần chừ không còn là một lựa chọn.
Bài viết gốc đăng trên Global Fund Advocates Network, được thực hiện với sự hỗ trợ của Salud por Derecho và SCDI.
