Quá trình xây dựng Luật Chuyển đổi Giới tính đã có nhiều tiến triển trong thời gian vừa qua. SCDI cập nhật tới bạn đọc những nội dung mới về xây dựng Luật Chuyển đổi Giới tính trong tháng 4-5/2023.
Ngày 10/4/2023, tại phiên khai mạc lần thứ 22 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, đại biểu Nguyễn Anh Trí trình bày Tờ trình về đề nghị xây dựng Luật bản dạng giới. Đại biểu Nguyễn Anh Trí cho biết việc xây dựng Luật này nhằm khẳng định, tôn trọng quyền chuyển đổi giới tính của công dân; hoàn thiện pháp luật về chuyển đổi giới tính, phù hợp với chủ trương, đường lối của Đảng và tình hình mới; đồng thời, thể hiện giá trị nhân bản, nhân văn và nhân đạo cao cả của Nhà nước Cộng hòa XHCN Việt Nam; bảo vệ cộng đồng yếu thế và không để ai bị bỏ lại phía sau.
“Không nên vì dự án Luật khó, nhạy cảm mà né tránh. Vấn đề này hiện nay cũng tương đối cởi mở. Nếu không sớm xây dựng hành lang pháp lý thì vướng cả về thể chế và thực tiễn” – Tổng thư ký Quốc hội Bùi Văn Cường bày tỏ ủng hộ đại biểu quốc hội Nguyễn Anh Trí về đề nghị xây dựng dự án Luật bản dạng giới trước Ủy ban Thường vụ Quốc hội.
Ngày 12/5/2023, Ủy ban thường vụ Quốc hội cho ý kiến về dự án Luật Chuyển đổi Giới tính do đại biểu Nguyễn Anh Trí đệ trình, sau đó, Chính phủ nhất trí về sự cần thiết của việc xây dựng Luật chuyển đổi Giới tính.
Ngày 23/5/2023, tại phiên thảo luận kỳ họp thứ 5, Quốc hội khóa XV phát biểu ý kiến về dự kiến Chương trình xây dựng luật, pháp lệnh năm 2024, điều chỉnh Chương trình xây dựng luật, pháp lệnh năm 2023, đại biểu Quốc hội Nguyễn Anh Trí cho biết, đã có 4 ý kiến đại biểu phát biểu về nội dung liên quan đến dự án Luật Chuyển đổi giới tính. Đại biểu cho rằng, đây là những ý kiến góp ý rất hay và cần thiết.
Theo phát biểu của đại biểu Nguyễn Quang Huân từ đoàn đại biểu Bình Dương:
“Luật Chuyển đổi Giới tính là đứng giữa ranh giới về truyền thống và chương 2 hiến pháp quyền con người, luật này của Đại Biểu Nguyễn Anh Trí là một bước tiến dũng cảm và văn minh.
Sau khi đọc tờ trình báo cáo đánh giá tác động chính sách số 32, tôi hoàn toàn nhất trí chúng ta có đầy đủ các cơ sở pháp lý để xây dựng luật này. Nhưng riêng tờ trình báo cáo đánh giá số 35, tôi thấy đại biểu thu gọn phạm vi điều chỉnh chỉ còn 2 giới tính nam và nữ theo các yêu cầu của Ủy ban thường vụ Quốc Hội, một số đối tượng trong cộng đồng chưa được quan tâm vì có thể có nhóm ngoài nam và nữ, hãy cố gắng làm sao để cho tất cả đều được hỗ trợ.
Cộng đồng LGBT tại Việt Nam chưa được quan tâm đúng mức, nó có thể gây hệ lụy khiến nhiều nhóm còn bị kì thị, mà khi bị kì thị thì sẽ ảnh hưởng, khiến họ chưa phát huy hết pkhả năng trí truệ trong xã hội, đó cũng là một cái kìm hãm sự phát triển xã hội. Chưa kể đến vấn đề bạo lực học đường, nhất là ở lứa tuổi cấp 2 và 3, đó là khi giới bắt đầu hình thành, rất dễ bị bạo lực học đường vì giới tính của mình. Có nên đưa vào giáo trình học phổ thông những vấn đề giới tính, để hướng dẫn cho các em trong độ tuổi này không bị bỡ ngỡ về chính mình, các em khác cũng sẽ biết để tránh chuyện kì thị, bạo lực học đường. Đôi khi vấn đề kì thị không chỉ dẫn đến đánh nhau mà còn dễ dẫn đến các em tự tử vì trầm cảm về giới.
Tóm lại, tôi thấy đây là một dự án rất văn minh, nhưng nên mở rộng phạm vị điều chỉnh thêm cho cộng đồng"
Theo đại biểu Thái Thị An Chung của đoàn đại biểu Nghệ An:
"Tôi đồng tình với đề xuất của Ủy Ban Thường Vụ Quốc Hội đưa vào chương trình dự án Luật Chuyển Đổi Giới Tính. Điều 37 Bộ Luật Dân Sự 2015 đã có quy định, việc chuyển đổi giới tính được thực hiện theo quy định pháp luật.
Tuy nhiên, từ khi Bộ Luật Dân sự có hiệu lực đến nay vẫn chưa có văn bản nào quy đinh về chuyển đổi giới tính. Tôi đã nghiên cứu các tài liệu liên quan về xây dựng luật chuyển đổi giới tính do Đại biểu Nguyễn Anh Trí chuẩn bị, báo cáo thẩm tra đề nghị xây dựng luật của Ủy ban Pháp Luật và rất đồng tình với sự cần thiết, phải nhanh chóng xây dựng luật này để khẳng định, tôn trọng, đảm bảo quyền con người, quyền công dân của người chuyển giới. Hồ sơ đề xuất xây dựng luật đã được chuẩn bị rất công phu kĩ lưỡng và chính phủ đã có cam kết sẽ phối hợp chặt chẽ, giao cho các bộ có liên quan, hỗ trợ đại biểu Quốc hội trong việc xây dựng, hoàn thiện, trình dự án Luật. Do đó, tôi đề nghị Quốc Hội nên đưa dự án Luật Chuyển đổi giới tính vào xem xét tại kỳ họp thứ 7 và thông qua tại kỳ họp thứ 8".
Cũng tại phiên thảo luận, biểu Nguyễn Anh Trí trình bày:
“Đó giờ mình hiểu khi được đẻ ra, bà mụ sẽ nhìn và phán coi mình là nam hay nữ. Sau này, người ta nghiên cứu khoa học về xác định giới tính bằng nhiễm sắc thể, XX là nữ, XY là nam. Bây giờ khoa học lại phát triển hơn, người ta nghiên cứu xác định do có nhiều gene khác nhau, họ có thể ở nhiều giới khác nhau, hoặc thậm chí họ không nhận họ là giới nào cả. Hình thành giới bây giờ do gene và do hormones chứ ko chỉ còn là nhiễm sắc thể nữa. Khoa học ngày càng phát triển và có nhiều cách để minh chứng hơn.
Khi nói về người chuyển giới là chúng ta đang nói về cộng đồng có thể chuyển đổi giới tính rồi hoặc chưa chuyển đổi giới tính, mà người chuyển giới là tự họ nhận thức được giới của mình. Tổ chức y tế thế giới cũng đã thông qua và bỏ chuyển giới ra khỏi danh sách bệnh tật, họ cũng công nhận đấy là cảm nhận tự thân của một người, và mình phải tôn trọng họ vì nó không phải là bệnh. Tôi cũng mong muốn giống Đại Biểu Huân, nhưng sau khi trao đổi thì thấy do những cái này quá mới và mang tính khoa học, người ta chỉ làm luật dựa trên những cái gì đã chín rồi, đã công nhận trong bộ luật rồi, trong hệ thống văn bản pháp luật đã đề cập về chuyển đổi giới tính rồi nên mới tập trung làm luật dựa theo cái này, và hi vọng rằng trong tương lai sẽ có những người làm tiếp để bao gồm hết toàn bộ người chuyển giới.
Tôi cũng xin cảm ơn Bộ Tư Pháp, Bộ Y Tế, tôi rất cảm động khi Bộ Y Tế đã chuyển ban bộ hồ sơ đã nghiên cứu 8 năm liền xây dựng luật cho tôi để tôi tiếp thu và xây dựng. Cảm ơn Ủy Ban Quốc Hội, Ủy Ban Xã Hội và đặc biệt là Ủy Ban Pháp Luật, Ủy Ban Thường Vụ Quốc Hội, và nhiều đại biểu Quốc Hội. Và tôi xin hứa sẽ hết sức cố gắng để không phụ lòng tin và tình cảm của mọi người."
